Pas geboren, zijn we allemaal egoïsten. Het begint met eten en drinken waarbij we gaan huilen, schreeuwen, trappen en wat al niet meer met als enige doel iemand in onze behoefte te laten voorzien. Hoe gaat het verder?
Spelen met een knuffel, pop, treintje, nintendo gameboy, … ‘Hebben hebben’ is het credo en pas na een paar jaar ontstaat het besef dat het zo niet allemaal werkt. ‘Hebben hebben’ is nog altijd de grote motivator, maar het jonge kind leert al snel dat het dit gedrag niet al te opzichtig ten tonele mag brengen.
Tegen de tijd dat de jongeling naar het voortgezet onderwijs gaat, is ‘hebben hebben’ aanmerkelijk subtieler geworden. En met een beetje geluk zijn niet alleen de scherpe kantjes er af maar is de egoïst veranderd in een sociaal beestje. Een beestje dat gevoel heeft, dat liefde kent en dat ook kan genieten van de steun en de hulp die het anderen biedt.
De eerste baan wordt aanvaard en het salaris wordt op de bankrekening overgemaakt en het kan niet meer op. Niet veel later wordt het besteed aan een auto, wordt een flatje gehuurd, inrichting gekocht, vakantie genomen en misschien komen er zelfs kindjes. Het banksaldo groeit opeens niet meer en als het eerste huis wordt gekocht staat er opeens een geweldig groot bedrag, maar het is niet positief maar negatief. Oftewel, het moet worden terugbetaald en met rente.
De balans staat klaar, naar welke kant slaat ie door? Want de uitdaging heeft zich aangediend: er moet méér worden verdiend. Het salaris is niet meer toereikend, dus wordt van job veranderd of de baas eens indringend aangekeken. Een salarisverhoging dient zich aan en even is er rust. Totdat de gewenning optreedt. Dan wordt gezocht naar de volgende uitdaging, de volgende salarisverhoging, de volgende job. En dan komt de nieuwe auto of de tweede, een verbouwing of een groter huis, twee keer per jaar op vakantie, of zelfs drie keer. De volgende baan, nog meer geld, nog meer luxe, … Nee, dat houdt niet meer op!
Overuren, extra baantje, speculeren met aandelen, bonus, …
Het egoïsme is weer in haar volledige vorm teruggekeerd en de behoefte aan weelde is ongekend: een sportauto, een cruise of een eigen boot, vliegen als hobby. Als dat allemaal is gelukt, dan komen status, macht, drank en misschien wel buitenechtelijke relaties. En dan ben je ontaard in een egoïstische en nietsontziende zakkenvuller die in het belang van de aandeelhouder – dat is er veelal ook zo een – bedrijven saneert, mensen de laan uit stuurt, salarissen kort, dure oudere medewerkers vervangt door goedkope jongere, uitbesteedt naar lage lonen landen waar zelfs jonge kinderen worden uitgebuit. Land, medemens en maatschappij wordt verraden voor de bonus aan het eind van het jaar of de gouden handdruk aan het eind van het dienstverband.
Hoe ziet de balans er bij jou uit? Hoe ver ben jij deze ladder al opgeklommen? Heb je al wat collega’s onderuit geschoffeld, je partner besodemieterd en al vliegles gehad? Hoeveel mensen heb jij de WW al ingeschopt terwijl je in je dure benzine-slurpende bak rijdt; misschien wel met chauffeur?
Of kun jij de uitdaging weerstaan? En is het welzijn van de ander voor jou belangrijker dan de hoogste trede te halen?
(…)