Het zal je niet zijn ontgaan: Windows XP wordt vanaf 8 april 2014 niet meer door Microsoft onderhouden en vanaf dat moment ben je met je favoriete besturingssysteem in groot gevaar. Althans, dat wordt gezegd. Is dat écht zo? En wat kun je daar dan aan doen?
Een besturingssysteem bestaat uit vele honderdduizenden zo niet miljoenen regels programmacode. Het huidige WindowsXP is inmiddels 11 jaar geleden door Microsoft op de markt gebracht als een nieuw en hypermodern besturingssysteem. Een groot deel van WindowsXP was natuurlijk ook echt nieuw, maar ‘onder de motorkap’ is de nodige programmacode te vinden van eerdere besturingssystemen zoals WindowsNT en Windows2000. En zelfs op dit moment zijn best nog wat programma’s of delen van programma’s te vinden die al heel wat ouder zijn dan die 11 jaar.
Bij de ontwikkeling van WindowsXP is een groot aantal programmeurs betrokken geweest en ook in de 11 jaar die volgden hebben nog heel wat programmeurs eraan gesleuteld. Zo zijn regelmatig nieuwe hulpmiddelen toegevoegd en ook uitbreidingen aangebracht om het besturingssysteem ook met de nieuwste PC’s en randapparatuur naar behoren te laten functioneren.
Er is nog een reden waarom Microsoft voortdurend aan WindowsXP heeft gesleuteld. Omdat een besturingssysteem uit enorm veel programmacode bestaat is het onmogelijk alles 100% te testen; in de praktijk betekent dit dat nog lange tijd nádat het besturingssysteem op de markt is gebracht, fouten worden gevonden. Meestal worden ze gevonden wanneer een programma onder bepaalde omstandigheden niet functioneert zoals verwacht. Microsoft repareert die foutjes en stelt de reparaties als zogenoemde bugfixes of patches online beschikbaar. Afhankelijk van hoe WindowsXP is ingesteld worden deze patches volledig automatisch opgehaald en geïnstalleerd. De gebruiker merkt daar dan weinig van; meestal blijft de interactie beperkt tot een klein pop-up venster waarin hij wordt geïnformeerd en eventueel om goedkeuring voor de installatie van de patches wordt gevraagd.
Enkele jaren na de introductie van WindowsXP heeft Microsoft de opvolger Windows Vista gepresenteerd. Dit besturingssysteem is minder goed door de markt ontvangen: het voegde weinig nieuwe functionaliteit toe en bleek ook minder stabiel dan WindowsXP waarover de meeste gebruikers zelf vandaag nog heel tevreden zijn. Het aantal gebruikers van Vista heeft het aantal WindowsXP gebruikers uiteindelijk nooit overtroffen. Inmiddels kennen we ook Windows7, de opvolger van Vista en sinds enkele maanden zelfs Windows8, de opvolger van Windows7.
Op dit moment onderhoudt en ondersteunt Microsoft maar liefst 4 besturingssystemen tegelijk. Dat hiermee enorme kosten zijn gemoeid zal niemand verbazen. Ook moeten software ontwikkelaars voortdurend rekening houden met het feit dat potentiële gebruikers vier verschillende Microsoft besturingssystemen kunnen gebruiken. Dat betekent meer ontwikkelinspanning, meer doorlooptijd, meer kans op fouten, (…) Het is dan ook niet vreemd dat Microsoft nú – 11 jaar ná de introductie – de ondersteuning van WindowsXP gaat stoppen, en wel op 8 april 2014. Wat betekent dat nu voor de gebruiker van WindowsXP?
- Als eerste betekent het dat je niet meer bij Microsoft terecht kunt voor eventuele vragen met betrekking tot WindowsXP. Dat zal in de regel weinig problemen opleveren, immers is het besturingssysteem uitermate stabiel en zijn er bovendien genoeg gebruikers of bedrijven die deze ondersteuning nog bieden.
- Microsoft zal geen nieuwe drivers en/of andere soms zelfs noodzakelijke hulpprogramma’s beschikbaar stellen voor nieuwe hardware en randapparatuur. Zo kan het heel goed zijn dat de nieuwe muis, HD-beeldscherm, scanner of printer die je straks koopt, niet door WindowsXP wordt ‘herkend’ en daardoor niet kan worden gebruikt. En als je het allernieuwste model PC koopt, zal WindowsXP daar misschien niet meer op kunnen worden geïnstalleerd. In de praktijk zal dit nog wel even meevallen omdat nieuwe hardware veelal met een oudere driver kan worden gebruikt of omdat de fabrikant die driver zélf maakt. Maar de kans wordt nog natuurlijk steeds groter dat zich problemen zullen gaan voordoen die uiteindelijk niet meer oplosbaar zijn.
- Microsoft zal géén reparaties meer uitvoeren in WindowsXP en dat betekent dat het besturingssysteem steeds onveiliger wordt.
Het laatste punt behoeft enige toelichting. Zo zul je je ongetwijfeld afvragen waarom het gebruik van WindowsXP vanaf 8 april 2014 opeens zoveel gevaarlijker zou worden dan daarvoor’? Zou niet het merendeel van de serieuze fouten in de afgelopen 11 jaar al zijn gevonden en gerepareerd? Hoe groot is de kans dan dat een hacker, virusschrijver of andere kwaadwillende nóg een fout vindt? En zullen die figuren zich niet liever richten op de nieuwere besturingssystemen waarvan het aantal gebruikers snel toeneemt? Helaas klopt deze gedachtengang niet! Gebruikers zullen namelijk inderdaad fouten vinden in Vista, Windows7 en Windows8; en Microsoft zal die onderzoeken, repareren en publiceren. En vooral dat laatste vormt de echte bedreiging. Immers zijn Vista, Windows7 en Windows8 evoluties van WindowsXP en is de kans heel groot dat de fouten die in die versies worden gevonden óók (deels) van toepassing zijn op WindowsXP. Vanaf 8 april 2014 zullen kwaadwillenden de toelichtingen die Microsoft publiceert bij de reparaties in Vista, Windows7 en Windows8 dan ook nóg nauwlettender bestuderen. En deze informatie vormt voor hen dé ultieme bron voor nieuwe kwaadwillende acties die zich volledig richten op de WindowsXP gebruikers. Dit probleem is niet groot – dit is gigantisch! Wat kun je dan doen om je hier tegen te wapenen?
WindowsXP is vanaf 8 april 2014 vogelvrij en wanneer de machine informatie uitwisselt met andere systemen is deze in groot gevaar. Hangt de machine ook nog aan internet dan zijn problemen gegarandeerd. Om zo’n machine te beschermen is volledige isolatie de enige mogelijkheid: géén informatie-uitwisseling meer met andere systemen en absoluut géén internet verbinding. Anno 2014 is dit voor de meeste gebruikers géén optie, maar er zijn zeker uitzonderingen zoals we bijvoorbeeld in veel ziekenhuizen aantreffen waar gebruik wordt gemaakt van WindowsXP systemen die aan medische apparatuur is gekoppeld. Doorgaans zijn die WindowsXP systemen in het bedrijfsnetwerk (LAN) en daarmee ook aan internet gekoppeld. Wanneer dit niet noodzakelijk is, kan de machine volledig van het netwerk worden losgekoppeld en daarmee is het grootste gevaar weggenomen.
Wordt de WindowsXP machine gebruikt voor gegevensuitwisseling, heeft deze toegang tot het bedrijfsnetwerk en/of moet deze aan het Internet hangen, dan is er maar één oplossing: WindowsXP vervangen door een recenter besturingssysteem dat wél wordt ondersteund; natuurlijk kan ook de hele machine worden vervangen vermits op de nieuwe machine maar géén WindowsXP draait. Denk ook niet dat een up-to-date antivirusprogramma helpt. Dat is weliswaar belangrijk (voor elk systeem) maar biedt geen enkele bescherming tegen niet-gerepareerde bugs in het besturingssysteem zelf. Er is dus géén andere optie!
Stel actie niet uit tot ná 8 april 2014. En begrijp dat Microsoft een geweldige job heeft gedaan door WindowsXP 11 jaar lang volledig te ondersteunen. De meeste andere bedrijven doen dit écht niet!