Vrije meningsuiting, daar zijn we toch allemaal vóór (?)

Wanneer ik over vrije meningsuiting nadenk komen twee vragen in mij op. De eerste is van algemene aard: ben ik vóór of tegen vrije meningsuiting? De tweede is specifieker: mogen politici hun mening ‘vrijer’ uiten dan andere mensen?

Vrije meningsuiting oftewel ‘alles mogen zeggen en schrijven wat je maar wilt’. Dat lijkt misschien mooi, maar wat zou je er van vinden als ik je recht in je gezicht vertel dat je een lelijke kromme neus hebt, stom uit je ogen kijkt en geen normale man een vrouw als jou een blik waardig zal achten. Uiteraard mag je dit voorbeeld naar eigen inzicht aanpassen wanneer je een man bent – zolang de strekking maar dezelfde blijft. ‘Kijk naar jezelf’, zeg je dan. Of misschien wel ‘zal me een rotzorg zijn wat jij denkt, lul’. En voor de rest trek je je daar bitter weinig van aan (…)

Maar wat zou zeggen als ik dit tegen je dochter van zestien zeg, wanneer ze net door haar eerste vriendje in de steek is gelaten? En misschien ga ik nog even door en vertel haar dat de wereld zónder haar beter af is, haar ouders zich voor haar schamen en dat haar miezerige bestaan alleen maar leed veroorzaakt … Wat zeg je dan? Wat voel je dan? Ben je dan nog steeds voor vrije meningsuiting?

Overigens gaat het in deze voorbeelden niet over het al dan niet wáár zijn van de uitspraken. Misschien ís je dochter werkelijk aardslelijk en stommer dan het achtereind van een varken. En misschien is de wereld alsook zij zelf écht beter af als ze zich voor de trein gooit. (…) Dat is niet waar het hier om gaat!

Ok, ik geef het toe. Het zijn nogal scherpe voorbeelden en vooral het voorbeeld met je dochter is natuurlijk extreem en gepolariseerd en er is sprake van een zeer ongelijke verhouding. Maar het illustreert op z’n minst dat we vrije meningsuiting niet zó letterlijk bedoelen als in eerste instantie het geval lijkt te zijn. Wellicht zullen we willen toevoegen dat je anderen niet mag beledigen of zelfs schaden. Akkoord? Goed, dan zitten we in ieder geval al behoorlijk in één lijn voor wat betreft ‘normale’ mensen. En overigens denkt onze rechtspraak daar ook zo over, want ‘krenken en beledigen’ wordt daar ook niet acceptabel geacht.

De tweede vraag betreft politici. Hoe staat het daarmee? Zij beschikken over een veel ruimere vrijheid van meningsuiting die is vastgelegd in de Wet. In beginsel is het natuurlijk ook hier niet de bedoeling dat zij mensen krenken en beledigen, maar doen ze dat tóch, dan is de kans erg klein dat ze hierop worden aangesproken of zelfs vervolgd.

We neigen politici te zien als spelers in de politieke arena die elkaar met woorden in plaats van wapens te lijf gaan. En inderdaad zien we politici op radio en tv woordspelletjes spelen waarbij het helemaal niet gaat om waarheid maar om voetangels en klemmen. Daarbij is het de kunst de tegenstander in onbalans te brengen, gedrag te vinden waarmee zij kunnen worden onderuit gehaald of op z’n minst zaken zo verdraaien dat ze moeilijk (direct) te pareren zijn. Incomplete verhalen, halve waarheden, respectloze aanvallen en zelfs leugens worden daarbij niet geschuwd. En menige tv-kijker geniet er van te zien hoe de favoriete lijsttrekker de tegenstanders probeert af te slachten. Of dat dé manier is om een land goed te besturen en de samenleving te laten ontplooien valt sterk te betwijfelen, maar ook dat staat hier niet ter discussie. Feit blijft dat we politici dit gedrag toestaan: vrije meningsuiting en met weinig of geen respect voor de ander.

Getuige de actie van Wilders enkele maanden geleden. Hij liet stickers drukken met de afbeelding van de vlag van Saoedi Arabië waarbij de tekst ‘Er is geen andere god dan God en Mohammed is de boodschapper van God’ is vervangen door ‘De islam is een leugen. Mohammed is een boef. De Koran is gif.’ Het behoeft geen betoog, zoals ook PvdA voorzitter Hans Spekman stelt: “Het echte gif is haat zaaien en groepen op basis van geloof tegen elkaar opstoken”.

Mogelijk ís de Islam een leugen en mogelijk was Mohammed een boef, … En mogelijk gelden vergelijkbare dingen voor het Jodendom en het Christendom. Want bewijzen voor enig geloof hebben we tot heden niet gevonden. Sterker nog, deskundige wetenschappers maken zich er sterk voor dat er geen leven vóór en/of na de dood is. Maar dat is wederom niet waar het om gaat. Waar het om gaat is de zogenaamde vrije meningsuiting waar politici als Wilders gebruik van maken. Zónder enig respect voor vele duizenden mensen die de Islam aanhangen, die Mohammed als een heilig man zien en voor wie de Koran een heilig boek is.

Nu Saoedi Arabië reageert, wordt het interessant. De vlag van dit land is bezoedeld en dat is een belediging voor het land en haar inwoners. Zou iemand dit met de Nederlandse vlag doen, dan zou deze persoon volgens de Wet strafbaar zijn. Saoedi Arabië dreigt nu de handelsbetrekkingen met Nederland te verbreken en dat is dus helemaal niet vreemd – integendeel.

Naar het schijnt heeft Sabic, een groot chemieconcern in het zuiden van ons land, de opdracht van de moederorganisatie in Saoedi Arabië gekregen, om voorbereidingen te treffen het bedrijf te sluiten en alle medewerkers te ontslaan; dat zijn er zo’n drieduizend. En in de periferie van het bedrijf zullen nog veel meer bedrijven in de problemen komen en mensen hun werk verliezen.

Ik ben benieuwd naar ‘onze’ reacties. Krijgt meneer Wilders een compliment, een pluim voor het om-zeep-helpen van vele duizenden banen, voor de toename van het begrotingstekort met tenminste drie miljard euro (€ 3.000.000.000)? Krijgt hij de Nobelprijs voor zijn kordate optreden en het promoten van de vrije meningsuiting? Of moet Nederland zich bij Saoedi Arabië verontschuldigen en daarbij uitleggen dat er in Nederland honderd duizenden aanhangers van de PVV zijn die het handelen van Wilders impliciet goedkeuren maar dat die ‘het allemaal niet zo bedoelen’ (nu het arbeidsplaatsen kost)? Ik ben razend benieuwd!

Om dit betoog af te sluiten keer ik terug naar de titel van deze tekst: vrije meningsuiting, daar zijn we toch allemaal vóór. Of niet soms? Nou – ik niet dus. Ik ben tegen. Zowel in het geval van niet-politici alsook in het geval van politici. Sterker nog, van politici verwacht ik ingetogenheid en respect.


Om elk misverstand uit te sluiten wil ik opmerken dat ik geen aanhanger van de Islam ben. Dat mij de verschillen in behandeling tussen de seksen in een groot deel van de Islamitische wereld zeer verbazen. Dat ik geloof in gelijkheid van man en vrouw, in vrijheid van geloofsovertuiging en in een grote mate van vrijheid van de inrichting van het eigen leven. Om dat mogelijk te maken denk ik dat een strikte scheiding van staat en geloof is vereist, dat respect een kernwaarde moet zijn en dat niemand de ander zijn of haar geloof mag opleggen. Verdere ben ik overtuigd van het nut van een compacte set van algemeen geldende normen en waarden waar alle verstandelijke wezens zich aan dienen te conformeren. Dat dit niet zo goed past bij de Islam is duidelijk, maar het past evenmin bij de Christelijke geloven, bij ons politiek systeem, bij een dictatuur, …

 

2 reacties op “Vrije meningsuiting, daar zijn we toch allemaal vóór (?)

  1. Daarbij wil ik nog opmerken dat ik een politicus kies als vertegenwoordiger van mij. Dit impliceert in mijn optiek niet dat hij meer mag zeggen. Eerder dient hij terughoudender te zijn, dit om zijn achterban respect en dankbaarheid te tonen.

    • Dat is een waardevolle toevoeging John. Inderdaad zou je mogen verwachten dat de politicus jou vertegenwoordigt en er niet vanalles bij verzint. Of dit voor Wilders ook geldt waag ik te betwijfelen; dit gezien de organisatie van zijn ‘partij’ waar hij immers het enige lid van is. ‘Zijn wil is hetgeen geschiedt’, heb ik wel eens horen zeggen, maar in hoeverre dat werkelijk het geval is en hij de vereniging van leden negeert weet ik écht niet.

Reageren niet (meer) mogelijk.