Begin april 2009 zit ik samen met Marc Servaes, algemeen directeur van CIS in een gezellig restaurant in Maaseik. We spreken over een boeiend onderwerp waar we beiden veel affiniteit mee hebben: het zelfstandig ondernemerschap, of beter gezegd de freelancer en zelfstandig professional.
Ontwikkelingen
Beiden zijn we er van overtuigd dat de maatschappij zich om een kantelpunt bevindt:
– De oudere generatie werkt voornamelijk in vaste dienst en zoekt naar veiligheid. Die vinden zij in de vorm van een vast maandelijks salaris en bij een werkgever die ‘voor hen zorgt’. Dat er inmiddels tal van bedrijven zijn die lifetime employment hebben afgezworen, wordt door hen vooral genegeerd.
– De jongere generaties hebben dit beter begrepen: ‘Als lifetime employment niet meer geldt en mijn werkgever zich niet meer voor mijn carrière verantwoordelijk voelt, dan moet ik dus mijn verantwoordelijkheid zelf nemen.’ Dus besteden ze ruimschoots aandacht aan de mogelijkheden om hun marktwaarde op niveau te houden en zelfs te vergroten. Zij breiden hun zakelijk netwerk voortdurend uit en proberen zoveel mogelijk hindernissen in hun ontwikkeling te verwijderen of te omzeilen. Dat laatste doen ze vooral door opdrachten te zoeken waarin ze zich verder kunnen ontwikkelen en door regelmatige bijscholing. Lang bij één bedrijf blijven vinden zij in dit kader niet aantrekkelijk.
Daarnaast zien we al jaren de ontwikkeling dat bedrijven zoveel mogelijk vaste kosten variabel willen maken. Deze ontwikkeling is ooit ingezet door controllers die hun bedrijf in zwaar weer zagen komen toen de klantvraag daalde bij gelijkblijvende kosten. Door vaste kosten variabel te maken, wordt niet meer tegen de laagste kosten geproduceerd. Maar door de organisatie zodanig aan te passen dat ook deze over een hoge mate van wendbaarheid en flexibiliteit beschikt, kan gemakkelijk en snel worden gereageerd op veranderingen in de klantvraag. Daar komt bovendien bij dat het bedrijf minder vatbaar wordt voor fluctuerende economische omstandigheden.
Wanneer we beide aspecten samenvoegen zien we een mooie toekomst voor de freelancer en zelfstandig professional: aan de ene kant past het zelfstandig ondernemerschap bij de ontwikkelingen van de jonge generaties en aan de andere kant past het goed bij de toegenomen behoefte aan flexibiliteit bij de bedrijven.
Uitdagingen
In ons gesprek richten we ons op zowel de grote ondernemingen als de zelfstandige professional. De eerste ziet zich voor de uitdaging gesteld om ‘op het juiste moment, tegen het juiste tarief, op de juiste plek de juiste kandidaat’ te vinden. De zelfstandige professional heeft de uitdaging om ‘op het juiste moment, tegen het juiste tarief en op de juiste plek een geschikte opdracht’ te vinden. Twee uitdagingen die parallel verlopen en waarvoor eigenlijk (nog) geen goede oplossing voorhanden is. Natuurlijk weerspreken detacheringsbureaus dit meteen, maar dat is niet terecht: zij hebben vaste medewerkers in dienst die zij op projecten bij klanten aanbieden. En inderdaad beschikken zij veelal ook over een lijst met ZZP’-ers waarvan ze gebruik maken wanneer ze de aanvraag zelf niet meteen kunnen invullen. Maar zoals gezegd is dit niet de oplossing want het detacheringsbureau hanteert aanmerkelijk hogere tarieven; zij moeten immers hun (veelal enorme) overhead ook ergens mee financieren. Verder hebben zij een beperkt personeelsbestand waardoor niet de meest geschikte kandidaat wordt aangeboden, maar een beschikbare kandidaat. En zo kunnen we verder gaan om uiteindelijk te stellen dat de detacheerder ‘op een enigszins passend moment, tegen een hoger tarief, een redelijke kandidaat aanbiedt die soms ook nog behoorlijk ver uit de buurt woont’. De detacheerder noemt dit matchen, maar in de praktijk is het vaak een mis-match.
Grip het portal
Wij trekken de conclusie dat er behoefte is aan een directere relatie tussen vraag en aanbod zónder intermediair. Zo’n relatie kan worden gerealiseerd middels een platform dat het contact tussen zelfstandige professionals en opdrachtgevers faciliteert. Het idee is geboren!
De vertaling van het idee in een praktische oplossing vindt plaats middels een investeringsproject dat wordt gefund door CIS. Het project start op 1 mei 2009 door Marc en mij. Een paar weken later voegt ook Ralph zich bij ons team. We huren kantoorruimte in het Aviation House op Maastricht Airport en gaan van start.
In de maanden die volgen spreken we met heel wat marktpartijen: AGS, Ankerpoort, APG, DHL, DSM, Fontys Hogeschool, Gemeente Maastricht, Hago, Humanitas, Koraalgroep, Lapinus Rockwool, Maastricht University, Match-ID, Orbis, QNH, Sevagram, UWV, Vebego, ViPack, Wiertz Personeelsdiensten, Yacht, SLB, … We ontwikkelen een bedrijfsmodel, maken een business plan en bouwen een proof-of-concept in de vorm van een web portal dat we Grip noemen. Hoe ziet dit er uit? En hoe werkt dat dan?
De zelfstandige professional of freelancer gaat een overeenkomst aan waarna hij zich op het portal registreert met CV, ervaring, werkvoorkeur, tarief, beschikbaarheid enz. Opdrachtgevers kunnen hun opdracht registeren en criteria aangeven waarover een kandidaat dient te beschikken. Het portal matched automatisch en biedt kandidaten aan. Na selectie van een potentiële kandidaat faciliteert het portal in de totstandkoming van een kennismakingsgesprek en eventuele formele opdracht. Komen partijen tot overeenstemming dat verloopt de afhandeling geheel via het portal en draagt de opdrachtnemer € 2,50 per factureerbaar uur af.
Het portal biedt een hoge mate van transparantie voor opdrachtgevers en opdrachtnemers. Maar het voegt nog veel meer toe. Zo kunnen opdrachtgevers de ingehuurde professional tegen verschillende criteria beoordelen waardoor toekomstige opdrachtgevers een betere keuze kunnen maken. Hetzelfde geldt overigens ook omgekeerd waarbij de professionals ervaringen met opdrachtgevers onderling delen.
Momentum
Het portal is een perfecte manier om zelfstandige professionals met opdrachtgevers in contact te brengen. Er is geen onnodige overhead voor account management, geen grote administratieve organisatie, geen kantorencomplex, … Alleen € 2,50 per factureerbaar uur. Maar hoewel vrijwel iedereen die ons bedrijfsmodel en het portal ziet de enorme potentie erkent en enthousiast is, besluiten we eind 2009 om het onderzoek niet tot een daadwerkelijke onderneming te transformeren.
Waarom niet? Het momentum is er niet. Integendeel: bedrijven zijn op dat moment druk bezig hun kosten te reduceren. Daar zou het portal een goede bijdrage in kunnen leveren, ware het niet dat bedrijven op dat moment het water tot aan de lippen staat. Zij willen niet de kosten van ingehuurde professionals verlagen, maar volledig elimineren. En veelal zelfs nog eigen mensen ontstaan en gebouwen afstoten. Zo is de situatie eind 2009 en zo zal het nog een hele tijd blijven. En zelfs in 2014 is het juiste moment voor een grotere investering in de ontwikkeling van het portal gevolgd door de introductie in de markt nog niet bereikt.
Ontwikkelingen
Waar de tijd inmiddels wel rijp voor is, zijn community organisaties. Zelfstandig professionals en freelancers kunnen zich bij zo’n organisatie aansluiten om kennis uit te wisselen, gebruik te maken van elkaars netwerk en krachten te bundelen. Het Resourcehuis is zo’n community organisatie en is door Marc neergezet om de zelfstandige professional te faciliteren. Daarbij heeft hij zich verzekerd van de steun van een toenemend aantal grotere bedrijven. Omdat het Resourcehuis daar op de shortlist van key suppliers is geplaatst, kunnen leden van het Resourcehuis worden aangeboden en in contact worden gebracht om interessante opdrachten binnen te halen.
Wie weet, misschien ontwikkelt het Resourcehuis zich nog tot het portal en wordt het door ons ontwikkelde bedrijfsmodel alsnog daadwerkelijke geïmplementeerd.