Waarom klagen ons niet verder brengt

Het lijkt wel een mondiale hobby: klagen. Of het nu gaat over de politiek, de hoge huizenprijzen of simpelweg het slechte weer – we zijn er maar wat goed in. Klagen is menselijk. Het kan een manier zijn om frustraties te uiten, erkenning te krijgen of simpelweg contact te maken met anderen. Maar laten we eerlijk zijn: brengt het ons echt verder?

Wat opvalt, is dat klagen vaak gepaard gaat met het wijzen naar anderen. De politiek krijgt de schuld van een economische crisis, de maatschappij zou verantwoordelijk zijn voor persoonlijke frustraties, de overheid had al veel eerder milieumaatregelen moeten nemen en de tijd waarin we leven wordt als slecht en onveilig bestempeld. Het lijkt gemakkelijker om externe factoren de schuld te geven dan om de spiegel voor te houden en te kijken naar onze eigen rol.

Waarom klagen zo verleidelijk is
Er zijn verschillende redenen waarom klagen aantrekkelijk is. Ten eerste biedt het een vorm van ontlading. Je hebt een vervelende dag gehad, en door je frustraties te delen, voel je je even opgelucht. Daarnaast schept klagen vaak een band. Wie herkent niet het gevoel van een gesprek dat begint met: “Wat is het toch druk in het verkeer,” en eindigt in een gezamenlijke klaagzang over de ‘chaos van tegenwoordig’?

Klagen kan ook een verdedigingsmechanisme zijn. Door de schuld bij anderen te leggen, vermijden we verantwoordelijkheid. Het is eenvoudiger om te zeggen: “De overheid doet niets voor me,” dan te erkennen dat we misschien zelf keuzes hebben gemaakt die ons in een lastige positie hebben gebracht.

Het probleem met klagen
Hoewel klagen soms verlichting kan bieden, heeft het ook een keerzijde. Klagen lost niets op. Het is alsof je in een stilstaande benzine-auto gas geeft: je maakt een hoop lawaai, maar je komt geen meter van de plek. Sterker nog, klagen kan ons vastzetten in een vicieuze cirkel van negativiteit. Hoe meer we klagen, hoe meer we ons richten op wat er mis is in plaats van op wat we kunnen doen om de situatie te verbeteren. Daarnaast kan constant klagen relaties onder druk zetten. Mensen luisteren misschien wel even mee, maar als je altijd negatief bent, zullen ze uiteindelijk afhaken. Niemand wil de hele tijd omringd worden door negativiteit.

De kracht van verantwoordelijkheid nemen
Wat als we klagen zouden vervangen door actie? Wat als we zouden stoppen met wijzen naar anderen en in plaats daarvan zouden kijken naar wat we zelf kunnen doen? Dit betekent niet dat je nooit gefrustreerd mag zijn of dat je alles moet accepteren. Het betekent wel dat je kijkt naar wat binnen jouw macht ligt om een situatie te veranderen.

Heb je te weinig geld? In plaats van de schuld te geven aan ‘de tijd waarin we leven’, kun je kijken naar mogelijkheden om je financiële situatie te verbeteren. Dat kan zijn door je uitgavenpatroon aan te passen, een extra bijbaan te zoeken, of te investeren in nieuwe vaardigheden.

Voel je je niet gelukkig? In plaats van te zeggen dat ‘de maatschappij’ te veel druk legt, kun je onderzoeken wat jij nodig hebt om meer balans te vinden in je leven. Misschien is het tijd om grenzen te stellen, je sociale kring te herzien, of een nieuwe hobby te ontdekken.

Het mooie aan verantwoordelijkheid nemen, is dat het je kracht geeft. Door te erkennen dat jij invloed hebt op je leven, verplaats je de macht van externe factoren naar jezelf. Het betekent dat je niet langer afhankelijk bent van de politiek, de economie of anderen om je gelukkig te voelen.

Natuurlijk zijn er situaties waarin externe factoren een grote rol spelen, zoals bij ernstige ziektes of natuurrampen. Maar zelfs in zulke gevallen kun je vaak nog bepalen hoe je met de situatie omgaat. Je hebt misschien niet altijd controle over wat er gebeurt, maar wel over hoe je reageert.

Wanneer verantwoordelijkheid niet genoeg is
Soms, hoe hard je ook werkt of hoe positief je ook probeert te blijven, zijn er situaties die simpelweg buiten jouw macht liggen. Misschien is het verlies van een dierbare, een chronische ziekte, of een economische realiteit waarmee je moet leven. In zulke gevallen is het antwoord niet meer actie ondernemen, maar accepteren.

Acceptatie is geen zwakte; het is een krachtig proces waarin je erkent dat er grenzen zijn aan wat je kunt veranderen. Het helpt je om energie te besparen en je te richten op wat wel belangrijk is: je emotionele welzijn, de relaties met mensen om je heen, en het vinden van innerlijke rust. Klagen helpt dan niet, het verergert vaak alleen maar de pijn.

Acceptatie is misschien niet gemakkelijk, maar het kan je bevrijden van de eindeloze cirkel van frustratie en onmacht. Het betekent niet dat je opgeeft, maar dat je leert omgaan met wat is, in plaats van te blijven verlangen naar wat zou kunnen zijn. Uiteindelijk is dat misschien wel de grootste vorm van verantwoordelijkheid: leren accepteren wat je niet kunt veranderen.