Een basisinkomen voor iedereen en het recht om zestien jaar onderwijs te volgen voor iedereen die niet vermogend is (lees ‘over méér dan bijvoorbeeld € 1.000.000 beschikt’). Zou dat een alternatief zijn voor ons huidige complexe uitkeringssysteem?
Bij geboorte krijgt iedereen een tegoed om zestien jaar onderwijs te volgen. Gedurende die periode worden géén kosten in rekening gebracht voor boeken, leermiddelen, woon/schoolvervoer en schoolreisjes. Er wordt van uitgegaan dat de studie begint met de basisschool (6 jaar; de eerste 2 jaar zijn te interpreteren als kinderopvang) gevolgd door voortgezet onderwijs (max. 6 jaar) en een vervolgopleiding (max. 4 jaar). Het tegoed blijft het hele leven geldig en mag dus ook deels op latere leeftijd worden opgenomen. Wil iemand méér studeren, dan is dat voor eigen rekening. En natuurlijk is het toegestaan daarvoor geld te lenen of op een andere manier in sponsoring te voorzien, bijvoorbeeld via een werkgever.
Naast het studietegoed ontvangt iedereen een basisuitkering. Daarvan kennen we drie varianten, t.w. de kinderuitkering, de jongerenuitkering en de volwassenenuitkering. De kinderuitkering krijg je vanaf je geboorte totdat je twaalf jaar bent. Vanaf het twaalfde levensjaar wordt de kinderuitkering vervangen door de jongerenuitkering die tot het achttiende levensjaar wordt verstrekt. Dan komt de volwassenenuitkering hiervoor in de plaats. Deze wordt uitgekeerd tot aan het eind van het leven. Alle uitkeringen worden gestort op de rekening van degene waarop de uitkering betrekking heeft. Zolang een kind of jongere thuis woont, beschikt de ouder/opvoeder/verzorger over deze rekening ten einde de uitkering voor het bestemde doel aan te wenden. Niet geconsumeerd geld blijft op de rekening staan.
Bijstandsuitkeringen, werkeloosheidsuitkering, kindergeld, doorbetaling tijdens vakantie of ziekte, schoolgeld, … zijn verdwenen. Ook is iedereen verzekerd tegen wettelijke aansprakelijkheid, huisarts, tandarts en ziektekosten. Telkens tegen de minimale condities maar zonder eigen risico.
Op deze wijze is voor iedereen gezorgd. Niemand zal dood gaan of een ellendig leven leiden wanneer hij of zij geen extra inkomsten kan en/of wil verwerven.
Wil iemand meer, dan zal daar iets voor moeten worden gedaan. In het geval van jongeren zal dit een ‘bijbaantje’ kunnen zijn. Krantjes kunnen bijvoorbeeld worden rondgebracht of rekken gevuld in een supermarkt. In het geval van volwassenen kan een baan worden aanvaard en zal tegen betaling werk worden verricht. Die betaling komt wel op een iets andere wijze tot stand dan nú het geval is. De werkgever betaalt géén sociale afdrachten, werkeloosheidspremies, pensioenfondsen of iets in die geest. In het merendeel hiervan is al voorzien middels het basisinkomen. Feitelijk betaalt de werkgever dus alleen salaris en loonbelasting. En inderdaad: géén pensioenpremie want voorzien in verzekeringen voor een hoger inkomen na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd is géén taak van de werkgever; wanneer de werknemer daar behoefte aan heeft, kan hij daar zelf in voorzien.
De voordelen van dit systeem zijn enorm:
- Het biedt heel veel vrijheid om het leven naar de eigen individuele behoefte in te vullen. Iemand die in relatieve rijkdom wil verkeren zal de doorvoor benodigde inspanningen moeten verrichten. En wanneer iemand tevreden is met z’n basisinkomen, dan is werken niet nodig.
- De administratieve uitvoering van het uitkeringsapparaat vereenvoudigt extreem.
- Er is géén controle meer nodig op uitkeringsfraude omdat die niet meer bestaat.
- Het verschil tussen arm en rijk neemt af wanneer iedereen mag studeren.
- Voor de werkgever ontstaat een heel directe en vooral zichtbare relatie tussen de door de medewerker geleverde prestaties (en kosten) en de daarmee gerealiseerde opbrengsten.
- Omdat de werkgever niet meer hoeft te voorzien in het basisinkomen, is de drempel om een (extra) medewerker aan te nemen ook véél lager. Dat komt de werkgelegenheid sterk ten goede.
- Er zullen mensen zijn die méér willen in de zin van ziekenzorg, beperktere inkomensdaling in geval van ziekte, afdekken ongevallenrisico, hoger inkomen na beëindigen van de werkzame periode in het leven, … Voor hen zullen verzekeringsmaatschappijen producten ontwikkelen waarmee ze deze risico’s kunnen afkopen tegen een maandelijkse premie.
- Buitenlanders zullen in eerste instantie minder geneigd zijn voor Nederlandse bedrijven in Nederland te werken; immers missen zij het basisinkomen waardoor werken in Nederland voor hen niet meer zo aantrekkelijk is. Implementeren omringende landen eenzelfde aanpak, dan werkt het systeem nóg beter: het basisinkomen van de buitenlandse medewerker is dan afgestemd op het thuisland en dus op diens werkelijke kosten.
- Iemand die vermogend is, ontvangt géén basisinkomen (totdat hij/zij niet langer vermogend is). Daarmee wordt verspilling van middelen aan mensen die die middelen helemaal niet nodig hebben geminimaliseerd.
In aanvulling op dit systeem en deels ook om een aantal nadelen of onduidelijkheden weg te nemen zullen criteria worden opgesteld en vragen beantwoord zoals:
- Hoe kom je in aanmerking voor een basisinkomen? Moet je in Nederland zijn geboren of moet je over de Nederlandse nationaliteit beschikken?
- Vervalt het basisinkomen wanneer je een inkomen in het buitenland verwerft? Wellicht wel …
- Hoe zit het met je basisinkomen wanneer je je oude dag in het buitenland wilt doorbrengen?
- Verlies je een heel studiejaar wanneer je door ziekte een jaar vroegtijdig moet afbreken?
- Wie helpt jongeren met het maken van de juiste studiekeuze zodat ze later ook daadwerkelijk een baan kunnen vinden?
- Is dit systeem voor mindervaliden, gehandicapten en chronisch zieken vriendelijker, gelijk of minder vriendelijk dan het huidige systeem? En hoe kan het eventueel vriendelijker worden gemaakt?
- Hoe gaan de omringende landen om met het feit dat een buitenlanden die in Nederland werkt géén basisinkomen krijgt terwijl zij in eigen land (nog) géén voorziening hebben om hierin te voorzien?
- Zijn er manieren hoe dit systeem oneigenlijk kan worden gebruikt en hoe kan dit worden voorkomen?
Zoals elk systeem zal ook dit systeem nadelen kennen. Ik hoor ze graag!
Maar hoe-dan-ook lijkt het me een bijzonder interessante stap die het overwegen waard is (…)
Hier zou je dus geweldig over kunnen “discussiëren”, het liefst in een gezellige omgeving met prettig gezelschap.
Toch is het belangrijker dan het lijkt, het huidige speelveld van subsidies, uitkeringen, premies e.d. is te groot geworden. Door het in de blog gestelde is het speelveld al kleiner, de voorzet gegeven, zelfs de afmetingen van het doel zijn eigenlijk al bepaald.
Voor dat we een doelpunt kunnen tellen wil ik toch wat opmerkingen over het speelveld maken. Ik probeer de volgorde van gestelde punten aan te houden.
– fraude is wel degelijk mogelijk. Ouders beheren inkomen van de kinderen. Jammer genoeg zijn er ook ouders die hun belang voor laten gaan.
– Iedereen kan studeren? Verschil in mogelijkheden ontstaat hier al. Niet iedereen kan op hetzelfde niveau studeren, het latere bijverdienmodel is dus al beperkt. Werkt dit geen onvrede of demotivatie in de hand? Waarom nog moeite doen, ik heb al inkomen enz.
(En als zijsprongetje, door het komende passend onderwijs kunnen alleen de “beste” nog studeren later.)
– De drempel om iemand aan te nemen wordt veel lager. De drempel om iemand te ontslaan ook! Persoonlijke instelling van de werkgever is dus bepalend, weinig personeel is meer winst….
– Buitenlanders zullen we heel hard nodig hebben, ik ben bang dat anders veel banen niet ingevuld worden. Zowel op hoog als vooral laag niveau.
– Door ziekte studietijdverlies, kan opgevangen worden binnen de regeling voor chronisch zieken, gehandicapten enz. dan is er wel iets meer regelgeving, maar toch…
– de mensen met een lich. of geest. beperking hebben vaak ook een maatschappelijk-sociale beperking en, in dit kader van belang, aantoonbaar meer kosten dan een vergelijkbaar gezond iemand. Basisinkomen en basisgezondheidszorg zullen niet voldoende zijn. (Jammer genoeg ben ik daar ervaringsdeskundige in).
– Als alleen Nederland dit systeem gaat hanteren ben ik bang dat we in deze kapitalistische wereld snel ten onder zullen gaan.
Eigenlijk word ik heen en weer geslingerd tussen denkwijzen uit bijv. Animal Farm, Star Trek, Nul-A en div. andere SF boeken. Och, aangezien ik in veel punten kan meegaan, mag na wat onderling overleg de SF overgaan in reality (…..)