De overheid speelt een cruciale rol in het sturen van maatschappelijke en economische ontwikkelingen. Het is de instantie die beslissingen neemt over ons gezamenlijke welzijn, onze economie en onze planeet. Toch lijkt diezelfde overheid zich vaak te verliezen in wispelturigheid, inconsistent beleid en korte termijn-denken.
Klimaatverandering: Halfslachtige maatregelen en terugdraaiingen
De overheid erkent dat klimaatverandering een van de grootste uitdagingen van deze tijd is. Beleidsmakers formuleren ambitieuze doelen om de opwarming van de aarde tegen te gaan, zoals CO₂-reductie en energietransitie. Toch zien we keer op keer dat maatregelen halfslachtig worden ingevoerd of zelfs volledig worden teruggedraaid.
Een voorbeeld is het afbouwen van subsidies voor duurzame energiebronnen, zoals zonne- en windenergie, zodra deze op gang lijken te komen. Dit ondermijnt niet alleen het vertrouwen van bedrijven en burgers, maar zorgt er ook voor dat we waardevolle tijd verliezen in de strijd tegen klimaatverandering.
Gaswinning in Groningen: Stoppen, behalve als het niet anders ‘kan’
De gaswinning in Groningen heeft een schrijnend voorbeeld geleverd van hoe wispelturig beleid kan leiden tot maatschappelijke schade. De aardbevingen en verzakkingen als gevolg van de gaswinning hebben de levens van duizenden mensen ontwricht. Terecht werd besloten de gaskraan dicht te draaien. Maar in tijden van energiecrisis, zoals bij recente spanningen op de internationale energiemarkt, werd overwogen om de kraan toch weer open te draaien.
Deze zigzagbewegingen laten zien dat economische overwegingen vaak zwaarder wegen dan de belangen van burgers die dagelijks met de gevolgen van deze besluiten moeten leven.
Elektrische Auto’s: Van subsidies tot straffen
Om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen, promootte de overheid elektrische auto’s (EV’s) met subsidies en belastingvoordelen. Dit heeft de markt gestimuleerd en innovatie aangewakkerd. Maar zodra elektrische auto’s populairder werden, volgde een nieuwe golf van beleid: subsidies werden stopgezet en de motorrijtuigenbelasting (MRB) wordt weer verhoogd vanwege het gewicht van elektrische voertuigen en is uiteindelijk zelfs (aanmerkelijk) hoger dan die voor de fossiele brandstof alternatieven. Raad eens wat dan gebeurt …
De redenering dat elektrische auto’s de wegen meer zouden beschadigen is nauwelijks houdbaar. Slechts een klein deel van de MRB wordt daadwerkelijk gebruikt voor wegenonderhoud. De rest stroomt naar algemene overheidsfinanciën. Dit beleid lijkt meer gericht op inkomsten genereren dan op het daadwerkelijk ondersteunen van de energietransitie.
Kernenergie: Een late ommezwaai
Decennialang was kernenergie het zwarte schaap in het energiedebat. Protesten en beleidsmaatregelen zorgden ervoor dat Nederland geen nieuwe kerncentrales bouwde. Inmiddels heeft de overheid ingezien dat kernenergie, mits goed beheerd, relatief veilig en milieuvriendelijk kan zijn. Er zijn plannen om nieuwe centrales te bouwen.
Ondertussen gaat Duitsland een andere kant op. Daar worden kerncentrales juist gesloten, wat leidt tot een grotere afhankelijkheid van kolen en andere traditionele energiebronnen. Dit paradoxale beleid in buurlanden toont hoe incoherent internationale samenwerking soms is in de energietransitie.
Conclusie: Het is tijd voor consistentie en lange-termijn-denken
De wispelturigheid van de overheid creëert verwarring en ondermijnt vertrouwen. Burgers en bedrijven hebben behoefte aan consistent beleid dat gericht is op lange termijn-oplossingen. Klimaatverandering, energiebeleid en belastingsystemen vereisen duidelijke en consequente keuzes. Alleen dan kunnen we vooruitgang boeken zonder telkens terug te vallen in een cyclus van halve maatregelen en teruggedraaide besluiten.
De vraag die blijft: wanneer zal de overheid eindelijk leren van haar eigen fouten? En dat geldt ook voor ons: wanneer gaan wij als burgers eens accepteren dat we andere prioriteiten moeten stellen?