Sabic ontslaat 400 werknemers in Geleen (18-04-2013), 200 man eruit en salarisaanpassingen bij Capgemini (10-08-2012), bij DSM moeten 1000 mensen weg (11-08-2012), … Foxcon neemt vanaf april elke week meer dan 10.000 nieuwe medewerkers aan (15-04-2013).
In Nederland zijn we wars van lopende band werk en van meer dan 40 uur werken per week. We werken liever op kantoor, geven leiding aan onze medewerkers of staan voor de klas.
Natuurlijk weten we dat de maakindustrie noodzakelijk is, maar dat maken laten we liever over aan Chinezen in China, aan Koreanen in Korea, aan Taiwanezen in Taiwan, aan … “Wij zijn sterk in het bedenken en het ontwikkelen van nieuwe producten, dus doen wij het intelligente werk en laten we het produceren maar over aan de lage lonen landen.” Dat is een vaak gehoorde uitspraak, maar is die juist? Ik denk het niet. Sterker nog, ik denk dat we met die uitspraak de plank faliekant mis hebben geslagen.
Om betere en nieuwe producten te bedenken is het noodzakelijk kennis te hebben en over ervaring te beschikken van productieprocessen. Hoe kan ik iets optimaal laten produceren als ik de productiekennis niet meer in huis heb. Blijkbaar verwacht ik dan dat de producent gaat optimaliseren. Maar in die verwachting zit opgesloten dat de producent dus ook over de nodige intelligentie beschikt. En dat is eigenlijk al een eerste signaal om ons zorgen te gaan maken, want de volgende stap zou wel eens het zelf bedenken en ontwikkelen van nieuwe producten kunnen zijn. Gebeurt dat – en dat is al lang gebeurt – dan hebben ze ons eigenlijk niet meer nodig.
Door het structureel verplaatsen van de maak-industrie naar de lage lonen landen, is de behoefte aan ongeschoold personeel drastisch gedaald. In eerste instantie hebben we een behoorlijke werkeloosheid gecreëerd, maar dat konden we ons veroorloven. En inmiddels zijn we een paar generaties verder en hebben die werkelozen de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, of zijn omgeschoold en verrichten nu geschoold werk. Probleem opgelost – zo lijkt het wel.
Maar de wereld draait door en er komen allerlei crisissen om de hoek kijken. Dat is op zich ernstig, maar een samenleving met een evenwichtige balans tussen produceren en consumeren kan wel wat verwerken. Zo’n samenleving hebben we echter niet meer en dan betekent het pijn leiden! En dat wordt nog erger wanneer diezelfde pijn niet in China, in Korea en in al die andere lage lonen landen worden gevoeld.
En in de tussentijd neemt de welvaart in die lage lonen landen in rap tempo toe. In ieder geval véél sneller dan de ontwikkeling van een goed arbeidsklimaat. En daardoor neemt kun concurrentiepositie ten opzichte van de westerse landen nog meer toe. Het is tijd het tij te keren!
Het hebben van werk, het deel uitmaken van een samenleving en de interactie met anderen is van groot belang. Van véél groter belang dan het hebben van een topsalaris of een super-baan als leidinggevende. We moeten dus stoppen grote bedrijven toe te staan ‘ons werk’ te exporteren. Of misschien moet ik zeggen dat we moeten stoppen hen daartoe aan te sporen. Immers kopen wij de aandelen waar we iets op willen verdienen en eisen we dividend alsook lagere prijzen in de winkel. Die bedrijven kunnen dan niet anders dan kosten verlagen door productiecapaciteit naar China te verhuizen. En we moeten flexibeler zijn in onze houding ten aanzien van salaris, werktijden en werkduur. We hoeven niet door te slaan maar we moeten ons wel realiseren dat we op dit moment zijn doorgeslagen, maar dan naar het andere uiterste.
Het is tijd te begrijpen dat onze economie de aanwezigheid van een maakindustrie vereist.
Het is tijd dat we ophouden productiecapaciteit van Nederland te verhuizen naar ‘lage lonen landen’.
Het is tijd dat we ophouden steeds maar meer geld te willen verdienen en hogere winsten te willen maken.
De tijd dat geld het belangrijkste was, is (bijna) voorbij.